عنوان: بررسی دمای بسته های خون در فرآیند نگهداری و جابجایی آنها در بیمارستان

چكيده

مقدمه:امروزه فرآیند انتقال خون، به عنوان یک بخش مهم از روند درمان محسوب می­شود و تزریق خون یکی از بخش­های ضروری مراقبت بهداشتی مدرن است که با وجود فواید بالینی فراوان، ممکن است توأم با عوارض نیز باشد.ذخیره سازی و حمل و نقل گلبول­های قرمز خون (RBC: Red Blood Cell)، خارج از محدوده دمایی تعریف شده باعث همولیز و تغییرات زیست شیمیایی خون می­شود و تزریق چنین فراورده ای با توجه به علائم شدیدی که به دنبال دارد می­تواند کشنده باشد. بر اساس بسیاری از گایدلاین­ها، دمای بسته­های RBC در هنگام ذخیره سازی باید بین ℃1 تا ℃6 و در هنگام حمل و نقل باید بین℃1 تا ℃10باشد. هدف از این پژوهش ساخت دستگاه پایش مداوم دما به منظور ثبت دمای بسته­های RBC  و ارزیابی میزان تغییرات دمای بسته­های RBC درخواست شده از بانک خون بیمارستان امام رضا(ع) مشهد توسط دپارتمان جراحی قلب باز این بیمارستان می باشد.

روش كار:این مطالعه به روش بررسی مقطعی، در طول یک ماه انجام شد. با روش نمونهگیری آسان 100 بسته انتخاب و بهمنظور بررسی تغییرات دما به دستگاه پایش مداوم دما مجهز شدند. دستگاه پایش مداوم دما قادر است دمای بسته­ی خون را در فواصل زمانی 2دقیقه ای ثبت کرده و درحافظه تعبیه شده ذخیره کند. این دستگاه پس از اتصال به دستگاه دیگری که مجهز به صفحه نمایش می باشد داده­های ذخیره شده در حافظه را بصورت نمودار نشان می­دهد.دستگاه پایش مداوم دما، به­عنوان یک سیستم تصمیم­یار می­تواند خروج دمای بسته­ها­ی خون را از بازه­ی استاندارد نشان داده و در صورت فعال بودن هشدارها، در زمان مناسب پرسنل را جهت پیشگیری از فساد فراورده آگاه کند. زمان حضور بسته­ی خون در مکان­های مختلف شامل بانک خون، اتاق عمل،  ICUو حمل ونقل، در فرم ضمیمه شده به بسته ثبت شد و بر اساس آن دمای بسته­ی خون به تفکیک بخش­های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتايج:دستگاه­های پایش دما که به بسته­های خون متصل شده بودند در مجموع 120800 نمونه ثبت کردند. از کل نمونه­های ثبت شده توسط دستگاه­ها، 10% آن­ها نشان دهندهتجاوز از دمای استاندارد بود. 65% نمونه­های غیر استاندارد مربوط به بانک خون، 17% مربوط به اتاق عمل، 13% مربوط به حمل و نقل و 5% مربوط به ICU بود. کمترین دمای ثبت شده توسط دستگاه­ها ℃0و بیشترین دمای ثبت شده ℃19.5بوده است. با توجه به گایدلاین­ها این اعداد خارج از بازه­ی استاندارد تعریف شده برای ذخیره سازی و حمل و نقل بسته­های خون است.همچنین بررسی یخچال­ها نشان داد، نوسانات با دامنه­ی خارج از بازه­ی استاندارد یکی از عوامل تأثیرگذار بر دمای بسته­های خون و خروج آن­ها از بازه­ی استاندارد است.

نتيجه‌گيري:این مطالعه نشان داد دمای بسته­های خون در طول فرآیند ذخیره سازی و حمل و نقل بطور کامل از استانداردها تبعیت نمیکند و نیاز به اصلاح عملکردها دارد.نتایج مطالعه­ی حاضر و نظرسنجی از پرسنل نشان داد، به­کارگیری این دستگاه به­عنوان یک سیستم تصمیم­یار، به بانک خون و سایر بخش­ها کمک می­کند تا مکان­هایی را که احتمال خروج دمای بسته­یخون از محدوده­ی استاندارد وجود دارد شناسایی کرده و شرایط مناسبی جهت جلوگیری از فساد خون فراهم و از ضررهای جانی و مالی پیشگیری کنند.

كلمات كليدي: تزریق خون، گلبول قرمز خون، همولیز، پایش دما، سیستم تصمیم­یار